Bodziszkolera

No i zdaje się że dzielnie rozsiewam bodziszkolerę. Zawsze to lepiej niż roznosić tyfus, przydomek  rozsiewającej też ładnie by brzmiał niż taka Tyfusowa Mary. Bodziszkolerna Tabisława brzmi dumnie! Mary to niechluj była jak rzadko, ja zarażam czymś wyrosłym "tylko na kompościku", he, he. Nie wiem czy bardziej higieniczne to moje zarażanko ale  choróbsko  bodziszkowe na pewno milsze od  tyfusu ( choć nie poddające się łatwo leczeniu ). A jak ja się zaraziłam? Od Krysi tabazowej na mnie przeszło i chwyciło natychmiast. Kto wie może bym jeszcze miała szansę wyzdrowieć i normalnym ( czytaj obojętnym ) wzrokiem spojrzeć na rodzinkę Geranium ale w roku inkubacji infekcji pojechałam w czerwcu zwiedzać angielskie ogrody. Wróciłam z tych wojaży z chorobą w fazie ostrej, która ponoć na tym etapie jest praktycznie nieuleczalna. Można trochę podleczyć, nieco złagodzić przebieg ale w każdej chwili choroba może ponownie się pojawić i zaatakować ze zdwojoną siłą. Niektóre ataki są  śmiertelnie niebezpieczne dla kieszeni ( szczególnie nowe odmiany  " nośników zarazy" bywają zabójcze dla stanu finansów ). Szczepionki jeszcze nikt nie wymyślił, jedyne co można zrobić to uprzedzić wybierających się zwiedzać ogrody na wyspach, żeby się mocno nie  wgapiali w rabaty na suchym, na  wilgotnym, w cieniu, w słońcu - najlepiej niech w ogóle nie patrzą. Jeszcze lepiej będzie jak zostaną w domu i będą rozmyślali nad uprawą rzepaku , wtedy prawie na pewno się nie zarażą!

Bodziszki w Anglii sadzi się do wszystkiego i niemal wszędzie - do róż, do innych bylin, do traw, pod drzewka, na żwirku, na murku, na dachu, bezczelnie w doniczkach, jeszcze bardziej bezczelnie na kwietnych łąkach. Strach otworzyć albiońską szopkę ogrodową bo kto wie czy i tam nie czai się  zabłąkany  bodziszek, który rozdrażniony może się na nas rzucić i rozsiać miazmaty. Zaraza w końcu  występuje na terytorium UK endemicznie. Brytyjczycy powinni być uodpornieni,  sadzą namiętnie te bodziszki już drugie stulecie. Jednak wygasania choroby coś nie widać. Co i raz w jakiejś szkółce następuje odkrycie, no i nowe ognisko choroby zaczyna przyciągać uwagę bodziszkomaniaków z całego świata. Ja w tym roku nieopatrznie zajrzałam do szkółki przy ogrodzie Beth Chatto, z którego zdjątka ( pierwsze siedem fotek, kolejne foty to bodzichy w Alcatrazie ) ilustrują ten wpis. Zajrzałam tylko króciutko - szybciutko, na "muśnięcie okiem monitora" . I co? I mi się pogorszyło bodziszkowo natychmiast! Tak niemal do zatrzymania oddechu. Na monitorku w blasku bylinowej chwały, lśnił jak ten brylant wielokaratowy, prześliczny, przecudny, wymarzony i jedyny - Geranium malviflorum (atlanticum), o którym nie wiem jeszcze nic ( czy aby znosi jakieś mrozy? ), ale który już   pobudza moje ślinianki do wzmożonej produkcji śliny ( ufaflunię się  z zachwytu jak Szpagetka, może nawet dreptać zacznę w miejscu i mruczeć ).

Dlaczego akurat bodziszki darzę takim płomiennym uczuciem? Czemu nie wzdycham do najnowszych objawień jeżówkowych, czemu serducho nie bije szybciej na widok świetnych odmian peoni, dzwonków mieszańcowych, dzielżanów czy liliowców? To  przez irysy. Moje ukochane bródkowce są roślinami produkującymi tak bogate w barwy, faktury i formy kwiaty że po prostu potrzebuję od nich czasem oddechu, ucieczki w kierunku prostoty łąk. Wicie, rozumicie - pięć płatków, zasadniczo jeden kolorek tych płatków, wdzięk właściwy dzikunom, uroda liści jakże inna od sztywnej, zielono - szarości liści kosaćców bródkowych.  Coś prostego, coś niosącego w sobie wspomnienie po tych wszystkich ogrodach Wielkiego Ogrodowego, łąkach, stepach, lasach - taki swobodny oddech natury, jeszcze nieujarzmionej i wciśniętej w sztywne ramki miejskich ogrodów. Tęsknota za tzw. dziką przyrodą wyłazi z mojego mieszczuchowatego jestestwa. Mój ogród, do bólu miejski, dzięki bodziszkom ma zyskać  choć trochę tego uroku chrakterystycznego dla ogrodów w angielskim "country". Wiejskość jest zdecydowanie w tym wypadku angielska bo bodziszek w polskich ogrodach to właściwie szeroko i masowo nie występował i niestety nadal nie występuje.

Przyczyn takiego  stanu rzeczy upatruję w historii  naszego ogrodnictwa. To ogrodnictwo przez duże O, rozwijane głównie przy wielkich  rezydencjach, przez trzy stulecia począwszy od XVI wieku importowało wzorce z Włoch, Francji i Anglii, w drugiej połowie XIX wieku zupełnie zignorowało "rewolucję bylinową", jaka miała miejsce w ogrodach wiktoriańskiej Anglii. Powstawały u nas piękne ogrody dendrologiczne, mnóstwo ogrodów neorenesansowych czerpiących wzorce z północnych Włoch, ale słynne ogrody kwiatowe Anglii nie znalazły jakoś solidniejszego odzwierciedlenia w polskich ogrodach rezydencjonalnych . Niby ogrody kwiatowe były, ale często pod tą nazwą funkcjonowały tzw."ciechocinki" czyli partery kwiatowe złożone z różnych gatunków niskich bylin i roślin jednorocznych.

Kwiatowe ogrody złożone z wyższych bylin czy też roślin jednorocznych pełniły funkcję użytkową, dostarczały kwiatów do ozdobienia pomieszczeń. Często znajdowały się w pobliżu warzywników czy sadów, tam gdzie rosły rośliny których przeznaczeniem nie było podziwianie ich w zorganizowanej przestrzeni ogrodowej tylko zaspokajanie innych potrzeb. Do takich ogrodów bodziszek też się nie załapał, jest rośliną dość nietrwałą w "wazonowych warunkach". Z kolei nazwijmy to ogrodnictwo wiejskie, czyli ogrody przy dworach często wyglądały jak uboższa wersja wielkopańskich ogrodów, bo aspiracje były.  W takiej sytuacji bodziszek nie miał szans  na zaistnienie w "pańskim" ogrodzie, na co komu roślina, która kwitła na pobliskiej łące, pospolita i chwastowata. Skoro bodziszki nie trafiły w sposób zorganizowany  do otoczenia dworów, to nie mogły też trafić pod wiejskie chałupy. W ściubolonych nasionach z lepszych ogrodów bodziszka nie było. Podejrzewam  że dopiero pojawienie się  w Polsce Geranium x  magnificum,  rozmnażanego wyłącznie przez podział mieszańca o wspaniałych kwiatach, uświadomiło naszym ogrodnikom że bodziszki to byliny warte miejsca w ogrodzie. Pewnie to był ten prekursor sadzenia bodziszków dla uciechy oczu w ogrodach. Bodziszki powoli, z trudem  acz wytrwale zdobywają polskie ogrody,  grono zabodziszkowanych powiększa się nieustannie ( choć nie w zabójczo szybkim tempie ) wraz z bodziszkowymi info w sieci, wycieczkami ogrodowymi, podglądaniem ogrodu sąsiadów. No i bardzo dobrze!