Roma - spacerownik turystyczny - część druga

Piazza Colonna nie jest tak oblegany jak Piazza Navona czy Piazza Spagna . Mła sądzi że to z powodu Palazzo Chigi, pięknego budynku zaprojektowanego w XVI wieku przez Giacomo della Porta, którego projekt został niestety zmieniony przez niejakiego Matteo  Bartoliniego tylko po to  by jeszcze inni architekci przez niemal  trzy stulecia mogli katować pierwotne piękno projektu della Porty. Za wszystko złe w przypadku tego budynku mła wini Pietro Aldobrandiniego, brata papieża Klemensa VIII. To jemu zamarzyło się połączenie swoich dwóch nieruchomości w jedną ( posiadał już przedtem nieruchomość w pobliżu ) i przeróbki. No i teraz sobie palazzo stoi, pięciopiętrowe krówsko. Od roku 1659 własność rodziny Chigi , bogatych bankierów rodem ze Sieny, nazwisko po nich przy pałacu zostało . Obecna krowiasta wersja to zdaje się głównie dzieło Felice della Greca i Giovanniego Battisty Contini . Hym... rozmach jest, schody, dziedziniec z fontanną ( najładniejszy bo zaprojektowany przez Giacomo della Porta, ta fontanna została skopiowana w wielu miejscach w Rzymie i innych włoskich miastach ). Od XVIII wieku siedziba ambasad, a od 1916 budynek przeszedł w służbę włoskiego rządu. Od 1961 roku jest oficjalną miejscem posiedzeń włoskiego rządu i siedzibą premiera. Wicie rozumicie, carabinieri i inne służby się kręcą a turyści jakoś mniej bo to niemiło jak  mundurowe patrzą. Piazza Colonna jest prostokątny - północną stronę zajmuje Palazzo Chigi, stronę wschodnią zajmuje XIX wieczny pasaż handlowy Galleria Colonna ( od 2003 roku Galleria Alberto Sordi ), stronę południową  flankuje Palazzo Ferrajoli, dawniej poczta papieskia, oraz mały kościół Santi Bartolomeo ed Alessandro dei Bergamaschi,  zbudowany w latach trzydziestych XVIII wieku.  Stronę zachodnią zabudowano Palazzo Wedekind z roku 1838, z kolumnadą z rzymskich kolumn wziętych z Veii ( to takie etruskie ruiny w pobliżu Rzymu ). Plac w tym miejscu istniał "od zawsze", znaczy od czasów starożytnych, niegdyś na miejscu Palazzo Wedekind stała świątynia Marka Aureliusza a przed nią największa ozdoba placu - Kolumna Marka Aureliusza.

Kolumna Marka Aureliusza została wzniesiona dla upamiętniania zwycięstw cesarza, pierwotnie na wschodnim skraju ówczesnego Pola Marsowego pośrodku placu który znajdował się między świątynią Hadriana a świątynią Marka Aureliusza, nieopodal świątyni Neptuna. Kolumnę ustawiono dla upamiętnienia zwycięstw zmarłego cesarza odniesionych nad plemionami barbarzyńskimi ( Markomanami, Kwadami, Sarmatami, Jazygami ) w latach 176-193. Wzorem dla Kolumny Marka Antoniusza była Kolumna Trajana. Mamy więc kolumnę typu doryckiego ze wstęgową opowieścią na temat cesarskich zwycięstw. Budowę pomnika prawdopodobnie rozpoczęto w roku 180, została ukończona w 196 roku. Wysokość całej konstrukcji wykonanej z kararyjskiego marmuru wynosi 29,77 m. Pierwotnie na kolumnie stał cesarz Marek Aureliusz ale zaniknął w pomroce dziejów.  27 października 1589 na szczycie kolumny umieszczono na polecenie papieża Sykstusa V obecną do dziś rzeźbę przedstawiającą św. Pawła Apostoła dłuta Tomasso della Porta. Znawcy twierdzą że Kolumna Marka Aureliusza to nie taki cud jak Kolumna Trajana, mniej dbano o  dokumentacją rolę przedstawień, nie jest to też monumentalna budowla. Za to dzięki odmiennemu sposobowi rzeźbienia ( świder działał ) płaskorzeźba jest bardziej wyrazista ( głębsze nacięcia ), światłocienie grają aż miło i wstęgowa opowieść sprawia wrażenie bardziej ekspresyjnej niż opowiastki o zwycięstwach Trajana. Na Kolumnie Marka Aureliusza przedstawiono multum drobnych postaci, spiętrzonych co wywołuje wrażenie wieloplanowości, rytych głęboko co z kolei wywołuje wrażenie ruchu ( za to zero przedstawień pejzażu, nie można mieć wszystkiego bo byłby wizualny chaos ). Ta kolumna  to drugi zabytek dokumentujący ten typ konstrukcji występujący tylko w  architekturze rzymskiej, należy też do niewielu przykładów ocalałych budowli które się ostały w Rzymie po czasach panowania Antoninów.

Z Piazza Colonna turyści  drepczą  do Fontana di Trevi bo to bliziutko, wystarczy tylko przejść Via del Corso i wejść w  króciutkie  Via dei Sabini i Via dei Crociferi żeby dotrzeć  do najbardziej znanej fontanny świata. Podrepczemy sobie zatem do tego cudu zazwyczaj straszliwie obleganego przez tzw. masowych turystów. W tym roku mła miała szczęście bo masowi masowo nie przyjechali i mła  mogła nacieszyć oczy nie pilnując się przed złodziejstwem, nie będąc popychana, nadeptywana i w ogóle nie   zagrożona stratowaniem. A jest naprawdę na co popatrzeć! Fontanna jest przepiękna, olbrzymia po rzymsku i wypełniona czystą wodą z akweduktu Acqua Virgo, zbudowanego w 19 roku p. n.e. przez Agrypę ( ten akwedukt zasila wodą fontanny na Piazza Navona i fontannę Barcaccia na Piazza Spagna, na dzisiejszym Piazza Trevi było w starożytności jego ujście ). To największa fontanna w Rzymie wiec żadne  ciurkadełko tylko  wodogrzmoty, przeskalowanie architektury i urodne ludzkie i zwierzęce ciała  wyrąbane w kamieniu. To nie pierwsza fontanna  w tym miejscu, przed barokowym monumentalnym założeniem stała w tym miejscu fontanna zaprojektowana przez Leona Battiste Albertiego w 1435 roku. Za czasów Urbana VIII, a konkretnie to w 1640 roku zaczęto myśleć o tym żeby cóś zmienić w rione Trevi. Wicie rozumicie,  Maffeo Barberini był jednym z tych papieży, którzy rzeczywiście zmieniali Rzym i Kościół ( nabudował się chłopina dewastując przy okazji starożytności a jakby było mało to jego konflikt z Galileuszem, powstały zresztą  z powodu małostkowego charakteru tego papieża, zaważył na postrzeganiu roli  nauki przez Kościół i zamknął tę instytucję na nowe myślenie  tak, że w porównaniu z podejściem XVII wiecznym jej średniowieczne podejście do zdobyczy nauki to był  liberalizm zaawansowany ).  Na fontannę wg. projektu Giovanni Lorenzo  Berniniego papieżowi jednak zabrakło kasy ( bo rozdawał ją bratankom niemalże do upadłego, głównie do upadłego  skarbu Państwa Kościelnego ).

W roku 1730 papież Klemens XII ( z domu pan Corsini )ogłosił  konkurs na  nowa fontannę, którego zwycięzcą został Niccolo Salvi. Salvi studiował studiował nie tylko architekturę pod okiem Antonio Canevariego ale też matematykę i filozofię. Trochę  chyba  było tego studiowania zbyt dużo bo jako architekt wiele się nie napracował.  W 1728 roku kiedy Canevari wyjechał do Lizbony, by pracować dla króla Portugalii. Salvi przejął jego niewielkie, rzymskie zlecenia –  taa..., to były głównie zlecenia na dekoracje wnętrz. Tak, tak, najsłynniejszą fontannę świata zaprojektował facet od wnętrz pałacowych. Budowa okazałej po rzymsku fontanny  rozpoczęła się w 1735 roku i trwała przez blisko trzy dekady. Salvi nie ujrzał dzieła swego życia, budowę dokończyli Giuseppe Pannini  i bliski  przyjaciel Salviego, rzeźbiarz  Pietro Bracci ( bo Salvi był zszedł  w roku 1751, pozostawiając  w sumie bardzo niewielki architektoniczny spadek dla potomnych  ). Uroczyste otwarcie fontanny miało miejsce 22 maja 1762 roku. Ramę dla fontanny stanowi fasada Palazzo Polli.  Duuuża, ma 20,0 m szerokości i 26,0 m wysokości. Sama fontanna miała w zamyśle  twórcy przypominać morską grotę, w której umieszczono postacie mitologiczne: Neptuna ( vel Okeanosa ) w rydwanie zaprzężonym w hipokampy ( skrzyżowanie konia z rybą które są w tym wypadku alegoriami dwóch stanów morza - sztormu i spokojnej, gładkiej wody  ), oraz dwa trytony ( będące symbolem Kastora i Polluksa ), prowadzące zaprzęg. Statuy umieszczone w balustradzie symbolizują cztery pory roku. W sąsiednich niszach znajdują się alegorie Zdrowia ( prawa strona ) i Obfitości ( lewa strona ). Cztery statuy umieszczone na balustradzie symbolizują cztery pory roku ( to dzieła Corsiniego, Ludovisiego, Pincellottiego i Queirolego ). Na szczycie budowli umieszczono ogromny herb papieża Klemensa XII. Pod tym herbem, w centralnej części attyki widnieje tablica z inskrypcją upamiętniająca Klemensa XII jako fundatora budowy, zaś pod architrawem jest umieszczony epigraf "Benedictus XIV" coby upamiętnić wkład w budowę również tego papieża.

Legenda wiąże nazwę fontanny z imieniem Trevia  noszonym przez dziewicę, znaczy virgo,  która odkryła źródło wody wykorzystane przy budowie akweduktu. Wodę doprowadzaną przez ten akwedukt do fontanny nazywa się Acqua Virgo.Taa... taka piąkna legenda, ale  tak po prawdzie nazwa rione Trevi pochodzi od słowa Trivium tłumaczonego jako  "trójdrożny koniec",  gdyż w okresie średniowiecza, w okolicy dzisiejszej Fontana di Trevi, znajdowało się właśnie takowe  rozdroże. Okolica wokół wypełniona wówczas była wieżami obronnymi, w większości należącymi do rodziny Colonna. Oczywiście z fontanną wiążą się i insze historyjki, jedna z bardziej znanych to ta o asso di coppe czyli kamiennej wazie  ustawionej na obmurowaniu  fontanny po prawej stronie. Podobno waza pojawiła się tam bo Salvi miał dość narzekań miejscowego golibrody, który co i raz wypełzał ze swojego przybytku i krytykował budowaną fontannę. Waza została ustawiona naprzeciw  wejścia do zakładu coby obrzydliwa fontanna nie raziła wysublimowanego smaku "stylisty zarostu". Insze  opowiastki dotyczą wrzucania monet - Fontana di Trevi to istna skarbonka. Wg tradycji, każdy kto chce jeszcze wrócić do Rzymu powinien stojąc tyłem, wrzucić do fontanny monetę. Tacy którzy chcą w Rzymie przeżyć romans wrzucają dwie monety a tacy którzy chcą  ten romans sformalizować  muszą wybulić i utopić aż trzy.  Każdego ranka wyławia się  około 1500 euro ( 50 kilogramów monet ) - taka  jest moc zdziwnych opowiastek! Pieniądze przekazywane kiedyś były Caritasowi, który prowadzi w Rzymie m.in. stołówki dla ubogich i noclegownie dla bezdomnych. Jednakże  obecnie pieniążki zbiera  miasto, nie wiem czy dlatego że  w stołówkach kiepsko karmili a w noclegowniach nie było miejsc, czy też  z inszych powodów.  Swego czasu  z pieniążkami z  fontanny kombinował bez pośrednictwa  Caritasu i miasta niejaki Roberto Cercelletto, bezdomny, którego zatrzymano pewnej nocy "przy połowie" ( znaleziono u niego 600 Euro w drobnicy ). Okazało się, że przez grubo ponad 30 lat regularnie co noc nurkował w fontannie. Dorobił się ksywki "Rybak", ponoć był jednym z najbardziej majętnych bezdomnych w Rzymie.