O sensie doświadczania

To będzie wpis o przewadze doświadczeń nad różnymi wyimaginowaniami, bardzo stosowny do pisania przez  panią starszą. Będzie o tym jak rzeczywistość koryguje nasze błędne wyobrażenia i dlaczego doświadczanie jest niezbędne a jego roli nie da się przecenić. Zacznę od ikonicznego wizerunku Elżbiety I, królowej Anglii. Gęba wytynkowana na biało od czasu pamiętnej roli Glendy Jackson stała się obowiązującym wyobrażeniem tej postaci, choć współcześni Elżbiecie raczej zwracali uwagę na włosy "w kolorze nieznanym naturze" a nie na tony tynku na twarzy. No nie mogli zwracać, bo tynku nie było. Skąd to wiemy?  Dzięki kobiecie, która odtworzyła recepturę słynnej bieli weneckiej vel cerusitu i ją zastosowała. Współczesne fluidy bardziej kryją niż to  stare mazidło, które w zasadzie rozświetla, rozbiela z lekka twarz w stylu koreańskiego makijażu,  ale nijak nie przypomina tynku. Kiedy się człowiek zastanowi jakich sposobów używano na  zaleczenie i pokrywanie  ran i blizn po ospie, to coś zaczyna do niego docierać i inaczej do tematu tynkowania podchodzi. Elżbieta we wczesnych latach sześćdziesiątych XVI wieku zapadła na ospę, po przebyciu której ponoć usiłowała pokrywać blizny cerusitem. Coś słabo pokrywała skoro dożyła lat siedemdziesięciu i to niemal do ostatka w jasności umysłu. Gdyby nosiła biel wenecką w takich ilościach żeby stwarzała ona wrażenie tynku, zmarłaby po paru miesiącach ledwie, gdyby stosowała  to jako rozjaśniacz cery to zeszłaby  po paru latach,  jak  biedna hrabina Coventry w XVIII wieku. Znaczy na podstawie doświadczeń z oddziałania  metali ciężkich na ludzki organizm i wniosków z nich wysnutych,  wiemy że nasze wyobrażenie o tym jak wyglądała Elżbieta I przez większość swojego panowania jest błędne. Nieprawdziwe znaczy. Wiemy jak wygląda skóra pokryta bielą wenecką, wiemy w jakim tempie owa biel zabija i wiemy że coś solidnie nie gra w tym że osoba stosująca taki kosmetyk w dużych ilościach dożyła wieku siedemdziesięciu lat. Wizerunek Elżbiety I jaki nam sprzedaje kultura masowa jest fałszywy.

Teraz do tego, dlaczego mła w ogóle "w temacie" doświadczania  postanowiła cóś tam skrobnąć. Mła czasem, z przyzwyczajenia wieloletniego zajrzy do Wysokich Obcasów, dodatku Wyborczej. Od paru ładnych lat głównie po to by się wnerwić. Tak było i tym razem. Mła przeczytała wywiad z doktorem Dominikiem Lewińskim, socjologiem z Uniwersytetu Wrocławskiego. Temat ją zainteresował, bo zaczynało się ciekawie - "Dziś sensem życia jest konsumpcja. A podróżowanie wydaje się nam jej najszlachetniejszą formą, bo nie polega na kupowaniu rzeczy materialnych, tylko duchowych." No to mła przystąpiła do lektury z apetytem, bo sądziła że to będzie o pewnych płyciznach turystyki masowej, wykrzywianiu ludzkich mniemań, podnoszeniu sobie dobrego samopoczucia i tzw. statusu społecznego z pomocą wyjazdów w miejsca dalekie. Wicie rozumicie, rozważań dlaczego rodzice dwuletniego dziecka czują potrzebę pojawienia się z nim w tłumie  kręcącym się po Kaplicy Sykstyńskiej, dlaczego czujemy się wykluczani jeżeli siedzimy doma. A tymczasem odniosłam niemiłe wrażenie że to nie jest to czym naukowiec się interesuje, że mła ma sobie uświadomić iż pan doktor właśnie dokonał doniosłego odkrycia że 80% ludzi na tym świecie w zasadzie jest debilami. Znaczy po kiego im te wyjazdy,  debilne towarzystwo jeździ tylko po to żeby własne ryje na sweetfociach w społeczniakach masowo wklejać i przeżuwać zamiast przeżywać. Mła tyż drażnią ludzie non stop się focący na tle ale nie odmawiam im zdolności poznawczych, drażni mła  to że wpychajo się przed mła, by sobie lepszo fotę strzelić i podejrzewam że interesują ich zupełnie inne rzeczy niż mła. Hym... jednakże wklejenie własnej twarzy na fotce z wywczasów nie oznacza że podróży i inności się nie przeżyło, tak daleko bym się nie posunęła. Panu doktoru nie podoba się "kupowanie wrażeń", uważa że wielu ludzi ucieka w podróżowanie przed codziennością i zwyczajnością. No tak, ucieka, mła jest jedną z takich osób, od zawsze uważałam że wakacje na tym polegają że zamieniasz swoją codzienność, na tę inną, odmienną i świąteczną. Pan doktor jednak jest za innym podejściem, trza pracować nad sobą na miejscu a jego zdaniem dobre pierożki gruzińskie można zjeść we Wrocławiu a nie jechać do Gruzji a obrazy można obejrzeć w internecie zamiast w galeriach, bo większość ludzi nie ma przygotowania i nie bardzo wie co ogląda. No i w tym momencie mła zapaliła się czerwona lampka a sygnał dźwiękowy zaczął wyć. 

To znaczy że podróżować w zasadzie winni tzw. arystokraci ducha, oraz specjaliści.  Jakby celem  podróżowania było zostanie nadekspertem. Mła jako osoba przygotowana  ( posiadam stosowny papier! ) może chadzać do galerii ale Mamelon zostaje w tym czasie na ławce na zewnątrz, bo nie jest przygotowana ( ma papier tylko z zembologii, może chodzić na wystawy sprzętu stomatologicznego, od sztuki wara!  ), mimo tego że po samych wizytach wielokrotnych w różnych muzeach Mamelon szybciej zidentyfikuje caravaggionistów niż  przypuszczalnie pan doktor przypisze malarstwo do epoki w której powstało. No i Mamelon na pewno wie dlaczego obrazy lepiej oglądać żywcem niż w necie, mła wysłuchała całego wykładu Mamelona na temat tego że oglądanie dzieł van Eycka żywcem powinno być prawem człowieka. Czy Mamelon dzięki dreptaniom po  muzeumach jest ekspertem w dziedzinie historii sztuki?  Nie jest, ale na pewno doświadczenie sztuki z nią  zostało i kształowało mamelonizm. Rzeczywistość, którą Mamelon zamieszkuje, jest wyposażona w obrazy mistrzów z Flandrii. W czasach oglądania reprodukcji oni dla niej po prostu nie istnieli. Nie trzeba mieć przygotowania do odbioru sztuki  tylko wrażliwość a każdy jakąś ma. U jednych jest większa, jak u Mamelona,  a u innych mniejsza, ale jest. Na temat żarła nie ma się w ogóle co wypowiadać, bo facet ma nierozwinięte kubki smakowe a na to ciężko coś poradzić. Zamiast doświadczeń inności zdaniem pana doktora ludzie skupiają się głównie na tym że podróże służą podróżującym do podnoszenia dobrego mniemania o sobie i statusu społecznego, co jest w jakiejś części prawdą, ale tylko w części. Wicie rozumicie, ekscytacja tym że ja cóś oglądam, a nie tym oglądanym. Tylko co z tego? Oglądam i to co oglądam na mnie wpływa, niezależnie czy oglądam to świadomie czy nie i przez jaki pryzmat na to patrzę. Jeżeli się egzaltuję tym że oglądam to zauważam na poziomie nieświadomości, no ale to teorie postrzegania, biologia mózgu, trochę daleko od tego czym się pan doktor zajmuje, choć zdaniem mła tak akurat być nie powinno. Doświadczam więc jestem, sfera limbiczna się grzeje, bez tego nie istniejemy. 

Kupowanie doświadczeń. Hym... jak kupisz Wyborczą z Wysokimi Obcasami to w jakiś sposób doświadczasz poglądów pana doktora, czysta szlachetna konsumpcja. Piszę poglądów, bo mam wrażenie że to jest doktorowe pisanie pod tezę, bardziej to wszystko związane z mniemaniami pana doktora niż z rzeczywistymi badaniami jak możliwość częstego podróżowania wpływa na ludzi.  No i piszę doświadczasz, bo wszystko jest, qurna, doświadczeniem, choć największy wpływ na nas mają te  bezpośrednie ( szczęśliwie dla pana doktora i mła, jej doświadczenie z panem  doktorem było z tych pośrednich ). Tak jest, było i tak będzie, bo czytając o ogniu się nie poparzysz, chyba że siedzisz przy kominku i ognia doświadczysz.  Szczerze pisząc to mła ma po tej lekturze takie mało przyjemne wrażenie  szalejącego klasizmu, ciężkiej doktorskiej obrazy za to że ludzie zaczęli masowo podróżować. Szczególnie  że zaczęli podróżować do miejsc egzotycznych. Nie wiem, może któś pana doktora zdjęciami z wakacji katował, może go ktoś dla jakiegoś przypadkowego turysty porzucił albo on zwolennik ograniczania śladu węglowego, co pasi do obecnych wysokoobcasowych skrzywień, ale zamiast czegóś ciekawego o boomie na podróżowanie dostałam narzekanie że ludzie po świecie się kręcą i doświadczają, zamiast nad sobą na miejscu pracować.   Hym... doświadczonemu ciężej ciemnotę wcisnąć, zdobyte doświadczenia czynią nas mniej podatnymi na propagandę, manipulację. Pan doktor to pomija i narzeka na to masowe  podróżowanie - "Nie mamy innej miary wartościowego życia" a mła od razu ma ochotę zapytać - My to znaczy kto? Ech, istotą życia jest doświadczanie, im więcej doświadczeń i im bardziej one różnorodne,  tym ono bogatsze. Tak to już jest. Nawet życie kontemplacyjne potrzebuje doświadczeń, by nie zmienić się w komorę deprywacyjną.  Dla jednych doświadczanie to podróże, dla innych praca z ludźmi a dla jeszcze innych tylko nieustanne czytanie czyli hym... żerowanie na cudzych doświadczeniach. Nie można mieć  z tego powodu że ludzie masowo podróżują ciężkiego, doktorskiego bólu dupy, który jest wyczuwalny w tym tekście. O nadużywaniu doświadczeń i czy coś takiego w ogóle  istnieje, a myślałam że o tym będzie ten tekst, wiem tyle co przed jego przeczytaniem. 

Zaczęłam od Elżbiety I i na niej skończę. Skąd nam się uplingło że kobita nosiła makijaż w stylu klauna? Przez wyobrażenia, nie poparte doświadczeniem. Różne mundre się wypowiadały i wypisywały jak wyglądał makijaż epoki elżbietańskiej, odtworzyć receptury i zaryzykować na własnej skórze, czy też poszukać kogoś kto to zrobi jakoś długo nikt nie chciał. Nikt inny tylko ludzie z akademickim wykształceniem przez lata upierali się że Elżbieta nosiła skorupę ołowianą na twarzy, co było niemożliwe z racji wieku, w którym zeszła z tego świata. Jakoś to snu z powiek nie spędzało licznym historykom i historykom sztuki, eksperci uznali że skoro o malowaniu twarzy przez Elżbietę najpierw głośno huczał  Kościół Katolicki, jej zajadły wróg, to prawda objawiona. To że tak po prawdzie nie ma żadnego dowodu na nadużywanie bielidła przez Elżbietę ze źródełek katolickich poza jedyną prawie że rzetelną informacją, czyli słowami pewnego ukrywającego się w Anglii jezuity, które zostały zapisane w  roku 1600 czy cóś blisko tego, pomijano. A reszta  opowiastek to wariacje na temat a nie konkrety. Jak się wgryźć w temat to się okaże że i ten  jezuita nie widział nigdy monarchini. Taa.... Teraz, kiedy mnóstwo ludzi doświadcza rzeczy i spraw, które kiedyś były dostępne tylko nielicznym, to  każdy niekumaty czuje się niemal w obowiązku  wejść do Luwru czy tam innego znanego muzeuma ( pretensje można mieć co najwyżej do muzeum że limity wejść za duże i tłok się robi ), niejaka Elen Parsons, wizażystka zatrudniana na planach filmowych i kolekcjonerka kosmetyków, po oblookaniu woskowej figury pogrzebowej Elżbiety, zadała sobie pytanie dlaczego  wizerunek królowej ... hym... jest cóś mało ikoniczny. Zdziwiło ją to co doczytała, ludzie rozpoznawali w wizerunku pogrzebowym królową. Drążyła temat i dotarła do profesor Fiony McNeil,  która od ponad 30 lat bada skutki zatrucia ołowiem i jest jedyną osobą, która przeprowadzała eksperymenty z użyciem kosmetyków z ołowiem sporządzanych wg. starych receptur. Empiria, Kochani, empiria. Dzięki wątpliwościom  wizażystki, to co było informacją w zasadzie medyczną wypłynęło  do mainstreamu  i pozwoliło historykom na weryfikację pojęcia "maski młodości", terminu wymyślonego w latach 70 XX wieku przez historyka sztuki Roya Stronga. Czasem to dobrze  kiedy wizażystka zamiast siedzieć na tyłku w domu,  ze swojej perspektywy rzuci okiem na  jaki artefakt i rozwali naukową hipotezę. Postuluję - wincyj wizażystek w muzeumach! Mogo sobie robić selfie na tle podobizn Elżbiety Tudor i "kompulsywnie kolekcjonować"  wrażenia . 

W ramach ozdobnika portrety królowej Elżbiety I. Zamiast  Muzycznika klip o współczesnym tynkarstwie. Jeżeli myślicie że współczesne kosmetyki  nie zawierajo szkodliwych substancji to ihaha! Za czasów młodości mła mówiło się umalować twarz, teraz raczej trzeba mówić namalować twarz.