Czar dawnych ogrodów - czyli o ogrodowych koszmarkach zdobniczych rodem z PRL-u

Jak wiadomo za komuny było ciężko. Czasy co prawda nam się zrobiły politycznie podobne ( mamy  miłościwie panującego nam sekretarza partii, he, he ) ale półki zawalone dobrem wszelakim, nijak to się ma do czasów komuny, zwłaszcza tej schyłkowej. Za komuny Polska to był taki Ersatzland, kraj w którym spodzień marki "Odra"udawał wyrób  pod tytułem Levi's, a tzw. juniorki udawały tzw. adidasy ( taaa, dla młodszych potrafiących jeszcze czytać - Adidas to pre Nike ). Generalnie niemal wszystko udawało wszystko, obywatele demokracji ludowej wolnych obywateli, władza głębokie zatroskanie, a ogródki działkowe ogródki przydomowe. Tylko cudem wystana wędzona polędwica nie udawała niczego ( co ją odróżnia od współczesnej wersji w typie wyrób wędlinopodobny ).

Ogródki działkowe były bidne. Głównie robiły za skrzyżowanie sadku z warzywniakiem, żeby ludność pracująca miast i wsi mogła sobie uprawiać zieleninę i uzupełniać niedobory warzyw i owoców, powstałe w skutek nieustających przejściowych trudności na odcinku produkcji  rolno - spożywczej. Rośliny ozdobne to się uprawiało tak mimochodem, ot żeby wazony napełnić ( gdzie takim uprawom do dzisiejszych wypasionych ROD - ów ). Ogródki przydomowe wyglądały podobnie, ogrodnicze aspiracje znajdowały wyraz w sadzeniu srebrnych świerków, najlepiej tuż przy domu, za oknem, a tak poza tym to proza życia czyli pietruszka i szczypiorek. Plany ogrodów  istniały głównie w książkach o ogrodnictwie, w ogródkach królowały rabatki typu "grobek" i mało komu przychodziło do głowy żeby coś zrobić inaczej. Edukacja ogrodnicza polegała  na podglądaniu sąsiadów, dlatego ogrodujący na działkach byli "hop do przodu" w stosunku do posiadaczy ogródków przydomowych. Większe możliwości inwigilacyjne, że się tak wypiszę ( Stirlitze prawdziwe tam się wyhodowały ). Niby była literatura i magazyn "Działkowiec", ale co z tego kiedy o roślinach i mój bosz.....co za rozpusta,  ich odmianach,  mogliśmy  tylko sobie poczytać. Rośliny się załatwiało, wymieniało, przywoziło z delegacji zagranicznych. W ogrodniczych królowały nasiona warzyw i jednorocznych, nic tylko usiąść i zapłakać,  ewentualnie w ramach dobicia włączyć w niedzielę rano telewizornię i wgapiać się w program "W domu  i  w  zagrodzie", który leciał w tym samym paśmie w którym dziś leci "Maja w ogrodzie".

Jak nie było roślin ozdobnych to czymś należało je zastąpić, uzupełnić te braki  w pięknie. No i rozpowszechniła się moda zastępowania roślin ozdobnych  innym pięknem. Nowe piękno też było ersatzopochodne, w końcu nieustające przejściowe trudności były nie tylko w branży rolno - spożywczej ( choć tam chyba największe, ze względu na ten cholerny sznurek do snopowiązałek, którego produkcję sabotował wraży zachód z Reganem, mordercą polskich kurcząt, na czele ). To wtedy narodził się najpiękniejszy ptak polskich ogrodów ( Wiesia Talibra chyba się ze mną nie zgodzi, he, he ), słynny "Biały Łabądź z opony" i rozpleniły nam się wiatraczki z resztek po boazeriach. Cholera, wygląda na to że to Regan stoi za białym ptakiem, może gdyby sankcji nie było....? Kto wie czy plastikowy chłam z lat  dziewięćdziesiątych zrobiłby na polskich ogrodujących aż tak duże wrażenie? Może to był szczwany plan środowisk stojących za NWO ( "Baldrick, znów benzynę piłeś" ), no spisek żydowsko - wegańsko - masońsko - cyklistowski?  Nie ma co gdybać, czas na listę przebojów łatwych i prostych, czyli nadających się do samodzielnego wykonania, koszmarków ogrodowych rodem z PRL. Pięć shitów które koniecznie musisz mieć w  swoim ogrodzie jeżeli chcesz ogrodować w stylu  lat Gomułki i Gierka! Nie czekaj - wykonaj!

Kamienie pomalowane białą farbą 

Jak powszechnie wiadomo przeciętny modny ogród peerelowski musiał być różnorodny  do bólu, ogród bez skalniaka  właściwie się nie liczył. Skalniak wykonywa się następująco: zbiera się wszelkie kamienie jakie człowiekowi wpadają w ręce ( najbardziej ceniono granitowe okrąglaki ) i robi z nich ziemno - kamienną kupę, najlepiej na środku ogrodu. Potem to już tylko musi być w użyciu największy przyjaciel ogrodnika  - bielidło ( wersja oszczędna wapno  do bielenia drzew, wersja na bogato to emalia ftalowa ),  potraktować  nim wystające części kamieni. Następnie w ziemię między kamieniami wsadzić  tzw. roślinki skalne, które niekoniecznie muszą być takie skalne ( pierwiosnki kluczyki pamiętam na jednym takim ustrojstwie ). Sama cudność to była,  jej echa pobrzmiewają jeszcze gdzie niegdzie. Czasem "biały kamień"służył do zaznaczania brzegów rabat  lub ścieżek, jednak właściwym sposobem jego użytkowania było budowanie skalniaków.

Opony samochodowe pomalowane białą farbą

Geneza wkopywania opon ma podłoże terytorialne. Samce alfa zaznaczały tak swój teren ( "Żaden mi tu nie wjedzie" ). Wkopane opony świadczyły ponadto o statusie społecznym właściciela ( "Zobacz, opony sobie załatwił skurczybyk!" ). Opony wkopuje się tak aby wystające części tworzyły wdzięczne łuczki i żeby żadnemu skurczybykowi nie za łatwo  przyszło ich wykopanie.  Potem traktować je  najlepszym przyjacielem ogrodnika. Opony zazwyczaj wyznaczały granicę działki, ale zdarzało się że wykorzystywano je do tworzenia wewnętrznych podziałów ogródka. Ten rodzaj tworzywa opłotkowego zaczął zanikać w latach  dziewięćdziesiątych, markety budowlane z nową ofertą opłotkową  wykończyły recykling opon.

Biały Łabądź

Zacznę od przeproszenia wszystkich łabędzi, choć w gruncie rzeczy co mi tam - Biały Łabądź ma się tak do łabędzia jak uczciwość do polityki. Jedyny w swoim rodzaju wyrób świadczący o wyrafinowanym poczuciu piękna u posiadacza. Dzieło zainspirowane słynnym programem Adama Słodowego pod tytułem  "Zrób to sam" ( pasmo emisyjne w terminach zbliżonych do "W domu i w zagrodzie" ). Z tego co pamiętam to ta forma recyklingu jest dość późna, schyłkowe  lata osiemdziesiąte - kryzysowo, opony zjechane do maksimum i łatwa obróbka. Biały Łabądź był dla polskiego stajlu ogrodowania tym czym utwór muzyczny "Biały Miś" był w latach dziewięćdziesiątych dla polskiej muzyki - absolutnym shitem! Białego Łabądzia wykonywa się tak: wykombinuj dużą oponę ( jak się da to od traktora )  ozdobnie ponacinaj tak by utworzyła się szyjka, łuczek grzbietu, skrzydła rozpostarte do lotu i sterczący ogon. Pomaluj najlepszym przyjacielem ogrodnika, a dziobek zaznacz minią ( jeżeli Biały Łabądź ma być niemy zdobądź czarną farbę, ewentualnie użyj smaru ).  Wszystkie te prace wykonaj po dość głębokim wkopaniu tworzywa ( żeby Białego Łabądzia nie ukradli ). Ozdobę ustaw w miejscu widocznym z każdego punktu ogródka ( wskazane jest takie ustawienie żeby  'ludzie zewnętrzni" też mogli Białego Łabądzia podziwiać ). Nie do uwierzenia ale Biały Łabądź przetrwał najazd krasnoludów w latach dziewięćdziesiątych   i dalej .....zdobi. Taka jest siła wielkiej sztuki!

Rollborder z butelek

Zaczęło się od metody wali z kretami - wkopywanie kijów i umieszczanie na nich butelek miało działać odstraszająco na krety i  wszelkie gryzonie ( hałas ). Oczywiście najlepsze były grzechoczące plastiki ale  sięgnięto też do szkła. Szlachetniejszy materiał zainspirował ogrodujących do stworzenia rollborderów ze szkła. Szklany rollborder wykonywa się tak: wyszukaj wśród znajomych alkoholika lub choćby tylko pijaka i przekonaj go że dasz za puste butelki parę groszy więcej niż punkt zbiórki surowców wtórnych ( dawniej to był na ogół sklep, płaciło się kaucję za butelkę, a przy kolejnym zakupie zwracało się naczynko - sklepowa odliczała wartość kaucji od zakupu i tak w kółko, obieg zamknięty ). Wsparcie pijącego jest niezbędne ponieważ : rollborder najładniejszy jest ze szkła barwionego (  w komunie głównie butelek po piwie i z takowych powinien być wykonany klasyczny szklany rollborder ), sama lub sam nie dasz rady z fazą opróżniania butelek ( przeca nie będziesz wylewała / wylewał piwa! ). Opróżnione butelki po piweńku, najlepsze te większe, wkopujemy szyjkami w dół a denkami do góry - ciaśniutko, jedna przy drugiej. I już!  Rollborder gotowy. Pracy nie należy wykonywać etapami, tuż po fazie opróżniania. Nawet rozpięcie sznurka wyznaczającego linię prostą  nie jest nas wtedy w stanie uchronić od niewłaściwego wkopywania butelek. Najlepjej jest zebrać najpierw materiał, wytrzeźwieć i dopiero wykonywać rollborder.

Muchomorki  z misek

Za najpiękniejszego grzyba uchodzi muchomor czerwony Amanita muscaria . Już w latach sześćdziesiątych podjęto próby wprowadzenia tego pięknego przedstawiciela mykoflory do polskich ogrodów. Wydatnie przyczyniła się do tego fabryka naczyń emaliowanych w Olkuszu ( podziękowania w tym miejscu ), której produkcja stanowiła istotne wsparcie ogrodnictwa w temacie ozdóbstw. Muchomorka wykonywa się tak: weź starą miskę o półokrągłej formie, miednicę i ewentualnie inne naczynka o obłym kształcie. W ciągu paru lat uzbierasz sporo materiału gdyż emalia fabryczna dość szybko odpryskuje i schodzi ( tak było z emalią za najlepszych lat komuny ) z naczynek. Poszukaj drewna na nóżki grzybków - możesz użyć drewna starych drzew owocowych pozostałego po prześwietleniu ogródka ( przy okazji unikasz wykopywania korzeni ). Pocięte na zgrabne  nóżki drewno malujesz najlepszym przyjacielem ogrodnika, w przypadku pozostawionych w gruncie pieńków bezwzględnie używasz farb olejnych lub emali ftalowej. Wnętrza misek również pomaluj na biało. Zewnętrzna storona misek powinna być pomalowana minią, która zabezpieczy muchomorka przed korozją. Białą emalią ftalową należy zaznaczyć kropki. Na białe nóżki nakładamy miski i inne naczynka dnem do góry. Pięknie prezentują się w grupie na zielonej murawie. Obecnie muchomorki z misek zostały zastąpione muchomorkami z plastiku, grzybki najczęściej towarzyszą krasnalom.

Nie wszystkie ozdóbstwa ogrodowe były tak proste w wykonaniu.Takie donice ze stłuczki włoclawskiej czy wiatraczki z odpadów po układaniu boazerii wymagały większych zdolności manualnych a czasem też wiedzy z różnych  dziedzin  (  podświetlenie wnętrza wiatraczka z okienkiem wymagało wkopania kabelka i w ogóle ). Nie podaję przepisów bo wykonanie może sprawić trudność nawet zaawansowanym ogrodnikom. Antyczne wiatraczki i mozaikowe wyroby ze stłuczki włocławskiej można pozyskać odwiedzając jakieś zapyziałe altanki czy inne szopki ogrodowe. Nowoczesne wersje ozdóbstw ( niestety bez włocławskich fajansów ) można dorwać w składach z krasnalami ( trafiają się nie tylko wiatraczki ale i inne miniaturowe budowle ).
Zbiór takich pięknych przedmiotów zdobnicta ogrodowego, samodzielnie wykonanych lub pozyskanych drogą wyłudzenia bądź kupna pomoże odtworzyć nam bidny urok  ogrodów z czasu komuny. Starsi w ogrodach w stylu epoki Gierka poczują się cudownie, zupełnie jak w czasach  minionej  młodości, młodzi odkryją nowe piękno tam gdzie nikt go się nie spodziewa. W końcu tęsknota za PRL- em z nas wyłazi uszami, tak cudnie wtedy było ( dziadki opowiadają wnuczkom, wnuczki wierzą, bo jeszcze nie wiedzą że niemal każda młodość jest we wspomnieniach cudna ). Ponieważ ostatnio zauważam symptomy powrotu do komuny to może by tak wrócić  do szczerzepolskiej tradycji  ogrodnictwa tych czasów? Pięknie będzie, jak na Państwa szyte!